Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye ve diğer Orta Doğu ülkelerinin kalkınmalarına katkıda bulunmak, özellikle fen bilimleri ve sosyal bilimler alanlarında eleman yetiştirmek üzere 15 Kasım 1956 tarihinde "Orta Doğu Yüksek Teknoloji Enstitüsü" adıyla eğitime başlamıştır. Üniversitenin "Kuruluş ve Hazırlıkları Hakkındaki 6887 Sayılı Kanun" 29 Ocak 1957 tarihinde yürürlüğe girmiştir. ODTÜ'nün özel statüsünü belirleyen ve tüzel kişiliğine kavuşturan 7307 sayılı "Kuruluş Kanunu" ise 27 Mayıs 1959 tarihinde yürürlüğe girmiştir
Üniversite ilk açıldığı yıllarda Kızılay'da Emekli Sandığı'na ait küçük bir bina ile Türkiye Büyük Millet Meclisi yakınlarındaki bulunan barakalarda geçirdikten sonra, 1963 yılında bugün hizmet verdiği alana taşınmıştır
Fakülteler ve Bölümler ODTÜ'de başlıca 5 fakülte ve bunlara bağlı 41 bölüm vardır:
Bunlara ek olarak, Uygulamalı Matematik Enstitüsü, Enformatik Enstitüsü, Deniz Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü olmak üzere beş enstitü, bir Meslek Yüksek Okulu, Yabancı Diller Yüksek Okulunun altında; Temel İngilizce Bölümü, Modern Diller Bölümü ve Akademik Yazı Merkezi olmak üzere 3 bölüm ve Rektörlüğe bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren, Türk Dili Bölümü ve Güzel Sanatlar ve Müzik Bölümü mevcuttur.
ODTÜ Mimarlık Fakültesi: Mimarlık, Şehir ve Bölge Planlama, Endüstriyel Dizayn
ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi: Biyoloji, Kimya, Tarih, Matematik, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bilimi, Fizik, Felsefe, Sosyoloji, İstatistik
ODTÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi: İşletme, Ekonomi, Uluslararası İlşkiler, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi
ODTÜ Eğitim Fakültesi: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Eğitim Bilimleri Bölümü, İlköğretim Bölümü, Yabancı Diller Eğitimi Bölümü, Beden Eğitimi ve Spor Bölümü, Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Bölümü
ODTÜ Mühendislik Fakültesi: Havacılık Mühendisliği, Kimya Mühendisliği, İnşaat Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği, Mühendislik Bilimleri, Çevre Mühendisliği, Gıda Mühendisliği, Jeoloji Mühendisliği, Makine Mühendisliği, Metalurji, Maden Mühendisliği, Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği...